Chúng ta là một giống loài của các câu chuyện
Từ cổ chí kim, chúng ta dùng các câu chuyện CHÚNG TA LÀ AI để giải thích thế giới xung quanh chúng ta và mô tả vị trí của mình trong đó. Đôi khi, câu chuyện của chúng ta dựa trên thực tế. Đôi khi chúng không phải là thực tế. Một số câu chuyện là ẩn dụ. Chúng ta dùng những câu chuyện này để giải thích điều không giải thích được và ý nghĩa sự tồn tại của chúng ta. Câu chuyện của chúng ta giờ đây quan trọng hơn bao giờ hết. Chúng không chỉ hình thành cách chúng ta kiểm soát mọi thứ từ bệnh tật và chữa lành đến các mối quan hệ của chúng ta ở cấp độ cá nhân. Tương lai của xã hội và hành tinh cũng phụ thuộc vào các câu chuyện chúng ta lựa chọn đi theo. Đó là lý do chính xác tại sao chúng ta cần kể các câu chuyện đúng.
Các câu chuyện của chúng ta xác định cuộc đời của chúng ta
Chúng ta ấp ủ các câu chuyện mình tạo ra. Là cá nhân, chúng ta thường tự hào chia sẻ lịch sử gia đình và thành tựu của tổ tiên. Là quốc gia, chúng ta bảo vệ thành tích thể thao tại các kỳ Olympic, bảo vệ truyền thống văn hóa. Nhưng đôi khi, chúng ta thấy bản thân bám vào các câu chuyện từ lâu ngay cả khi các phát hiện mới cho chúng ta thấy mình đã sai. Thói quen sẵn sàng bám lấy một câu chuyện quen thuộc, ngay cả nếu bằng chứng mới cho thấy sự lỗi thời, có lẽ là rào cản lớn nhất mà chúng ta phải đối mặt khi chúng ta học cách sống lành mạnh trong một thế giới biến động nhanh và mạnh như hiện nay.
Một sự thật hiển nhiên cho thấy nếu chúng ta nghe điều gì đó nói thường xuyên thì não bộ chúng ta bắt đầu chấp nhận đó là thực tế, cho dù nó có đúng hay không. Câu chuyện của việc hút thuốc được công chúng chấp nhận đến tận đầu những năm 1960 là ví dụ hoàn hảo cho điều này. Trước một báo cáo năm 1964 về các tác động nguy hiểm của việc hút thuốc, các công ty sản xuất thuốc lá Mỹ tham gia vào một chiến dịch truyền thông cực mạnh để thuyết phục công chúng rằng hút thuốc là một thói quen an toàn, thậm chí lành mạnh. Các khẩu hiệu lôi cuốn như “khi quá ham mê, dùng Lucky thay thế,” “tôi bảo vệ giọng nói của mình bằng Lucky” và “như bác sỹ nha khoa của bạn, tôi sẽ khuyến cáo Viceroy” là quảng cáo phổ biến trên tạp chí, đài, ti vi.
Một băng rôn cực kỳ gây tranh cãi cho thuốc lá Camel từ những năm 1940 tuyên bố rằng theo cuộc điều tra toàn quốc, “nhiều bác sỹ hút Camel hơn bất cứ loại thuốc nào khác.” Cuộc điều tra sâu hơn tiết lộ phần còn lại của câu chuyện. Các bác sỹ nhận bao thuốc Camel tại các cuộc hội thảo và họp trước khi cuộc điều tra diễn ra. Sau đó họ được hỏi thương hiệu nào họ thích hút nhất. Người được hỏi trả lời là Camel. Người tiêu dùng Mỹ tin vào những quảng cáo này. Cuối cùng, nếu một điếu thuốc an toàn cho các bác sỹ, nó phải an toàn cho mọi người, hẳn vậy chứ?
Tuy nhiên, nhận thức về thông điệp này và bản thân thuốc lá thay đổi mãi với cuộc nghiên cứu bước ngoặt từ các bác sỹ phẫu thuật. Lần đầu tiên, về mặt khoa học nghiên cứu báo cáo điều nhiều người nghi ngờ về mặt trực giác. Kết quả mô tả sự liên hệ trực tiếp giữa thuốc lá, viêm phổi và ung thư. Nghiên cứu tuyên bố, “phán quyết của ủy ban là thuốc lá góp phần đáng kể vào tỷ lệ tử vong của những căn bệnh cụ thể và cho toàn bộ tỷ lệ tử vong.” Vào năm 1965, ngành thuốc lá bị buộc phải đặt nhãn khuyến cáo phổ biến hiện nay trên mọi bao thuốc bán ra.
Ví dụ này minh họa rằng một niềm tin một khi được chia sẻ trên truyền thông và công chúng -câu chuyện hút thuốc lá an toàn – đã thay đổi theo thời gian. Nó phải thay đổi bởi vì bằng chứng của bệnh tật ở những người hút thuốc đơn giản không khớp với câu chuyện truyền thông của sự an toàn và sức khỏe. Nó không khớp với điều mọi người thực sự trải nghiệm.
Chúng ta đang giải quyết các vấn đề của mình trong thế kỷ 21 dựa trên hệ tư tưởng thế kỷ 19. Một trong hệ tư tưởng thế kỷ 19 có tầm ảnh hưởng và quan trọng nhất, được dạy như là một thực tế bất biến, là Học thuyết tiến hóa của Charles Darwin. Học thuyết này cho rằng con người là động vật tiến hóa từ họ vượn trải qua quá trình rất lâu, qua quá trình chọn lọc tự nhiên và đấu tranh sinh tồn để trở thành người hiện đại ngày nay. Hiện nay, ở thế kỷ 21 nhưng các kênh truyền thông chính vẫn chưa tính đến các phát hiện khoa học mới nhất về DNA, não bộ, trái tim. Điều này làm chúng ta không được chuẩn bị cho các thách thức mới của bản thân, của xã hội và của thế giới như bệnh tật, môi trường, tôn giáo, khoa học, giáo dục.
Bởi vì chúng ta tập trung vào học thuyết tiến hóa, chúng ta dùng nó để hướng dẫn các quyết định của chúng ta, và vì thế chúng ta ăn mừng cạnh tranh và bỏ qua sự hợp tác và lòng trắc ẩn. Phần đông chúng ta suy nghĩ với tư duy cạnh tranh và “sự tồn tại của kẻ mạnh.” Suy nghĩ về tiền tệ, cái tôi, quyền lực, giáo dục và các mối quan hệ bị chi phối bởi hệ tư tưởng này.
Thay đổi câu chuyện, thay đổi cuộc đời
Khi chúng ta nghĩ về xã hội, các câu chuyện chia sẻ về sự thành công của chúng ta, trí nhớ về lịch sử hùng tráng của chúng ta, lòng tốt và các ví dụ truyền cảm hứng của chủ nghĩa anh hùng là chủ đề kết nối giữa chúng ta. Có tác giả đã nói” thay đổi câu chuyện, thay đổi thế giới.” Cuộc sống của chúng ta phản ánh điều chúng ta tin tưởng về bản thân và cách thế giới vận hành. Quan sát của tác giả mang ý nghĩa toàn cầu. Theo nghĩa tương tự chúng ta nói, “thay đổi câu chuyện, thay đổi cuộc đời.” Cả hai câu nói này đều đúng và giúp chúng ta mạnh mẽ trong những khoảnh khắc đen tối của cuộc đời của chúng ta.
Nếu chúng ta nói về một câu chuyện đủ lâu, chúng ta bắt đầu chấp nhận nó là đúng. Câu chuyện mới của bạn về sức khỏe, mối quan hệ, sự nghiệp… là gì? Hãy bắt đầu câu chuyện mới trong kỷ nguyên 4.0 của thế kỷ 21.
Tổng hợp: Lối Sống Xanh